Pronkzittingen Schaijk - Alles over de optocht en carnaval van Schaijk

Pronkzitting Schaijk

Beschrijving van de Pronkzitting zoals Stichting Carnaval De Moeslanden deze op haar website heeft staan:
Een jaarlijks terugkerend avondvullend programma waar het publiek door Schaijkse rasartiesten vermaakt wordt. De artiesten zijn Schaijkse mensen die met eigen teksten of eigen liedjes Schaijkse gebeurtenissen op de korrel nemen en het publiek weten te boeien.

De voorbereidingen nemen lang van te voren hun aanvang, zo ongeveer bij de opening van het jaarlijkse carnaval, zijnde het 11-11 bal. Op de eerste bijeenkomst, met artiesten en commissie, wordt de opzet doorgesproken en gekeken wie er mee wil doen en wat voor ideeën er zijn.

Geschiedenis, het voorland
Acteren, sketch, expressie en een lach kent Schaijk al vanaf de jaren ’50, net zolang dat toneelvereniging Kunst Adelt bestaat (de voorloper van huidige toneelvereniging).

Prominent toentertijd al was Wim Wijnakker. Ook bij bruiloften en andere feesten. Later, vanaf 1960, speelde hij als Willemke de Moesnar vaker een hoofdrol. Weer later, in de jaren ’70, kwamen de ‘Bonte Avonden’. Getuigen hiervan nog in een filmpje uit het archief van Dokter Langendijk uit 1973 (?) met o.a. Wim Griffioen en vele anderen.

Na 15 jaar niet actief te zijn geweest start toneelvereniging Kunst Adelt in 1974 met een klucht. Sketch en de lach zit weer in de Schaijkse lucht!

Bonte avond: ‘Kom mensen, kom dan lach!’
Een stukje uit een carnavalskrant over de Bonte Avond 1976 met de titel ‘Kom mensen, kom dan lach!’. Op verzoek van Stichting carnaval de Moeslanden is deze bonte avond met sketches, dans en muziek in elkaar gezet door Frans van Boekel. De titel was ‘Kom mensen, kom dan lach!’. Dit was tevens het openingslied. De Bonte Avonden waren een voorloper van de pronkzittingen.

Leuk detail: voor de bonte avonden van toen kon je een entreekaartje verdienen door middel van het sparen van zegeltjes met inkopen bij de lokale middenstand.
(bron: Frans van Boekel)

Sinds 1978...
De Bonte Avonden werden in verband met de ‘winkelweek’ één week voor St. Nicolaas georganiseerd. Na de kluchten en de Bonte Avonden moet in 1978 de Pronkzitting zijn geboren met dans, sketches en muziek!

Van Cor Albers, De Raaf naar De Phoenix
In de jaren ’70 was de zaal van Cor Albers hét etablissement voor vele carnavalsvierders. Zo werd daar ook vanaf begin af aan, en na de eerdere bonte avonden, de Pronkzitting gehouden. Een zaterdagavond waar de Moeszakken welkom waren.

In 1982 was het nog steeds één avond en kwamen er ook buitendorpse artiesten. Zoals Ad de Laat, een regionale troubadour, die zijn 1e LP (red.: Langspeel Plaat, dit is een geluidsdrager uit die tijd) kwam promoten.
In 1983 werden het twee avonden, vrijdag en zaterdag. Toen traden naast artiesten en acts van eigen bodem ook het Dommelvolk op, een Brabantse folkgroep.

Rond 1990 beleeft de Pronkzitting hoogtijjaren. In dat jaar breidde de Pronkzitting met één avond extra uit naar drie avonden en dan nog de zaterdagmiddag voor bejaarden en gehandicapten. De extra avond was toen bedoeld om sowieso wat extra mensen te kunnen laten genieten. Maar met name om de volgepropte zaal, met staan- en barplaatsen en in de gangpaden, in te dammen. Het werd erg rumoerig. Het aanbod van drie avonden is toen dus geboren. Dat jaar genoten zo’n 1.440 mensen van de Pronkzitting. En met alleen nog maar artiesten van eigen bodem, geen (kostbare) artiesten van buitenaf. En voor de eerste keer een dame in de ton: ‘Gozewientje’.

Pronkzitting 1979
Ook toen zaten ze al keurig op een rijtje... Applaus voor Willemke.

Van links naar rechts: Jan Jilisen, Piet Wijnakker, Richard Vos, Rini van Dorst, Jas van Dorst, Wim Wijnakker, Nico van den Bergh, Frans van Boekel, Jan Franken.

Pronkzitting naar de Phoenix
Na jaren in de Raaf te hebben geresideerd, is vanaf 2009 de Pronkzitting naar locatie van De Phoenix verhuisd. In het eerste jaar met de uitbaters Theo Zwaans (De 3 Heere) en Theo Potjes (De Potter) die de horeca organiseerden, een jaar later met alleen Theo Potjes en weer later werd het aan De Phoenix als stichting gegund. Voor De Phoenix een welkom evenement die, naast veel ervaring en plezier opleverde, vooral een belangrijk positief resultaat leverde voor het sluitend krijgen van hun begroting. Dat is ook het Moesland, voor elkaar.

Bij het opstellen van deze rijke historie van de Pronkzitting anno 2020 puilt de grote zaal van De Phoenix alweer uit haar voegen. De pronkzitting viert weer hoogtij en drie avonden en zelfs de middag zit tot de nok toe vol. De flexibele achterwand is open en een gedeelte van de foyer is grote doeken afgeschermd en is bij de zaal getrokken om meer ruimte en ook plaatsen te creëren. Het principe blijft, stoelen aan lange, smalle tafels voor een drankje en nootje. Gezellig tegenover elkaar zitten met het podium in het vizier.

Bij het lezen van de historie in de vele krantenberichten die de Pronkzitting rijk is, vloeit telkens uit naar voren: de artiesten maken de avond. Samen met de presentatie van de Grootvorst, muziek van de Hofkapel, aankleding decor en een vloeiend lopend programma worden de artiesten gestimuleerd om het tot een succes te maken waarvan het publiek met volle teugen geniet!

Bekèk ’t Mar
Vanaf den beginne is ‘Bekèk ’t Mar’ als titel/slogan voor de Pronkzitting gebruikt. Na het 55 jarig jubileum (2013) is er als Stichting Carnaval professioneler gestuurd op de communicatie en uitstraling. Een nieuw logo ontstond, uniformiteit en ook over naamgeving voor de Pronkzitting werd nagedacht. Vanaf ca. 2018 is van de titel ‘Bekèk ’t Mar’ afgestapt. Het zei de Moeszakken op dat moment niet veel meer en met name ook niet meer bij de jongere Moeszakken en jeugd.

De Pronkzitting heeft zich in deze periode als naam met faam stevig geworteld en zegt alles in het Moesland. Het staat voor een avond gezelligheid, humor, schuddebuiken van het lachen, lekker een ‘nûtje en pilske’ erbij met vrienden, een gezellige avond uit in eigen dorp met allemaal eigen volk.

Vele hoogtepunten door de jaren heen

Has d’n Booi – (Hans Meijer) vanaf het begin hij snedige politieke buuts ten gehore heeft gebracht en de Pronkzitting zijn waarde vanaf het begin heeft meegegeven
Leeke Loeëpes – (Theo Platenburg) zo’n andere illustere naam uit de historie van de Pronkzitting. Heerlijk hoe spitsvondig hij gebeurtenissen in Schaijk op de hak nam
Nico van Tilburg, Frans Albers of Toon Derks – ook allen geroutineerde tonpraters die de Pronkzitting en de befaamde ton tot waarde bracht
The de Potter – die vaak over zijn ‘Kaat’ sprak in zijn ijzersterke buuts. Theo is een lang gewaardeerde tonprater en heeft inmiddels ook het vaakst/langst in de ton gestaan
Auwzum, Bierviltjes, Durdouwers, De Loltrappers – als carnavalsclub brachten zij mooie optredens ten tonele. Veelal kolderieke vertoningen en sketches
En ’t Kos Kôjer, Poddomme of het Moesvolk mooie optredens verzorgden met een sterke muzikale invulling
Eric Potjes – met zijn onnavolgbare mimiek en harde spraak die menig Moeszak aan het bulderen bracht. En in het trio waarin Hans van der Ven en Peter Loeffen hun podium-ervaring deelden. En de act van Mini & Maxi (resp. Hans en Eric) die bij velen nog plezierig in het geheugen staat
Joep Manders – die in vele samenstellingen mee deed, in de sterke combinatie van mimiek met Eric Potjes of met zijn maten van Mari’s Stuntteam (Willem Griffioen, Alexander Schoonenberg en multi-talent André Boot)
Willie van Esch en Stefan van Ras – samen hebben zij regelmatig de buhne bestegen. als dames bij wc gezeten en hilarschie taferelen de revue lieten passeren. Stefan is nog steeds actief op de bühne van de Pronkzitting, maar of hij het aantal van Gert van Boxtel gaat evenaren...
Gert van Boxtel – de enige echte Moeslandse troubadour die het langst heeft deelgenomen aan de Pronkzitting (vanaf 1984, totaal 28 jaar!). Bekend van hits als ‘Houdoe wanne’ en als ik zing: “tussen Herpen, Zelland en Reek…”, dan zingt iedereen mee. Lang gekoesterd en gelauwerd en nog steeds. Menig carnavalsclub zingt zijn teksten nu nog steeds mee. Een ware ‘cultheld’
Francis van Tilburg – als een van de weinige vrouwelijke deelnemers heeft zij het lang gedaan, met verschillende partners. Zoals met Frank de Vent en Stefan van Ras, Met Riet van Leeuwen, maar ook in de ton stond zij haar ‘mannetje’
‘Kuiltje Jus’ – al vanaf ’99, en nu nog steeds, zorgen voor het schudden aan de politieke grondvesten van Moeslanderd. In een sketch, slapstick of klucht met deuren de prominenten in het dorp moeiteloos op hun nummer zet op of in ‘ander’ daglicht
De JeMi’s – soms wat te weinig voorbereid het podium op, maar lekker zichzelf waren, en vol humor zat
Plat stuk – opmerkelijk hoe deze heren jaar in jaar uit droge humor combineren met telkens een nieuw staaltje van creativiteit. Met vaak een stukje video en multimedia toegepast. Het ‘plat stuk’ is één van de voorbeelden van hun sterke staaltjes
55 jaar Dansgarde – in 2013 bij het 55 jarig bestaan van Stichting Carnaval zijn alle danseressen die ooit bij de Dansgarde hebben gedanst opgeroepen en bij vier voorstellingen hebben zij gezamenlijk met zo’n 66 jongere en wat oudere dames een optreden gegeven
Tieske en de Lamme Herders – met hun sterke zang en indrukwekkend toneel hebben zij vanaf de eerste act een verpletterende indruk gemaakt. Zij hebben de ‘Wals van de wagenbouwer’ vertolkt
Nieuwe artiesten – zoals Radio Moeslandia (’20) – nog steeds de weg naar de bühne van de Pronkzitting weten te vinden!

Wist je dat…

De entreeprijs door de jaren heen ‘zuutjes oan’ is gestegen: zo rond 1987 was deze fl. 10,-, na de DING FLOF BIPS werd het in 2001 € 9,-, in 2007 € 11,- en vanaf 2020 €12,50.
De presentatie is de afgelopen 30 jaar in handen van de Grootvorst van het Moesland.
In 2018 de tradionele ton geheel is gerenoveerd
De ton is voorzien met een naamplaatje van iedere artiest die een 11-jarig jubileum op de bühne heeft gevierd. In 2020 inmiddels 20 jubilarissen met een deelname van 11 jaar. En 3 daarvan zelfs meer dan 22 jaar.
Gert van Boxtel met 28 jaar het langst als artiest op de bühne van de Pronkzitting heeft gestaan!
En dat LM Dance (voorheen Dansgroep Karin Aarts) dit in 2020 voor het 28^e jaar heeft geëvenaard.
De Hofkapel in al zijn vormen onafscheidelijk is van de Pronkzitting en altijd de muzikale opluistering met verve heeft verzorgd.
Je vroeger alleen rode en witte wijn kon kopen, per fles op tafel. Later kwamen daar halve liter flessen Heineken bier bij.
In 1986 de regel was gesteld géén bier vóór 12 uur werd geschonken!
Vanaf 1985 de Pronkzitting voor het eerst in zijn geheel door uitsluitend artiesten van eigen Moeslandse bodem bestond.
Het bezoekersaantal tussen 2010 en 2020 van 977 naar 1333 bezoekers is gestegen.

Jubilarissenspiegel
Onderstaande de jubilarissen van de Pronkzitting (stand 2020):

22 jarige jubilarissen

LM Dance (vh. Karin Aarts)
Gert van Boxtel
Stefan van Ras

11 Jarige jubilarissen

Theo Platenburg
Nico van Tilburg
Willie van Esch
Hans van de Ven
Francis van Tilburg
Theo Potjes
Maarten van der Linden
Roel van Schaijk
Twan van Zandvoort
Jan van der Linden
Riet van Leeuwen
De Loltrappers
Eric potjes
Jeroen van Zuijlen
Joep Manders
André Boot

Organisatie
De artiesten in de watten leggen, zij maken de Pronkzitting! Dat is het credo wat door de jaren heen wordt gehanteerd. Een commissie vanuit Stichting Carnaval De Moeslanden faciliteert vooral. Inmiddels is er een draaiboek waarin de aanpak, het proces en data is vastgelegd. Waaraan moet je zoals denken, als de Pronkzitting wordt georganiseerd? Inrichting en indeling podium, inrichting materiaalruimte, opstellen van attributen (door toneelmeesters), aankleding zaal, opbouw licht en geluid, voorbereiden TV/Video, inrichting entree & foyer, artiestenruimte inrichten en aankleding, schmink-gelegenheid, catering nat en droog voor artiesten, PR & Communicatie, artiesten werven / uitnodigen / voorbereiden, regie, productie en programmering voorbereiden, kaartverkoop en financiën in het gareel houden en opbergen van al het materiaal in het Karhok en Piramide. Een greep van de activiteiten en aandachtspunten.

Net na het 11-11 Bal komt de commissie bij elkaar en worden nieuwe ideeën en afspraken of verbeterpunten van het voorgaande jaar besproken. En een thema wordt vastgesteld waarin de aankleding qua sfeer wordt bepaald en artiesten kunnen eventueel hierop hun act aanpassen. Dit is geen must, omdat het anders ook wel weer een eentonig programma kan worden. In 2 artiestenbijeenkomsten worden acts vorm gegeven, groepjes nader bepaald en een beeld gekregen van wie er dus mee doen en met wat. Dan volgen er 2 oefenavonden. De eerste is met name ‘koud’ of ‘droog oefenen’. Maar de tweede oefenavond is al een stuk meer aangekleed en geeft een goed beeld van de acts. Daarna wordt ook het definitief programma vastgesteld. Want in de week voorafgaand van de première vindt de generale repetitie plaats. Dan moet alles kloppen, iedereen in hun pak, podium opgesteld met attributen en licht en geluid zoals het straks moet zijn. Altijd spannend.

In dezelfde week wordt ook de zaal en podium omgetoverd tot het Moeslands Theater. Attributen, podiumdelen en decorstukken worden van het Karhok naar Ee Phoenix gesleept. En met vereende kracht van de commissie, Raad van 11 en enkele vrijwilligers wordt het opgebouwd. Daarnaast gaat er tegenwoordig ook een vracht aan licht en geluid binnen. We zijn ondertussen gewend en verwend met een professioneel voorkomen van de gehele show. Daarmee creëren we sfeer en ook professionaliteit. Dat zet zich door in de acts van de artiesten en de beleving van het publiek.

Na een middag en 3 avonden voorstelling wordt in één zondagochtend alles weer afgebroken en netjes opgeborgen. Met een evaluatie van de commissie en daarna nog een laatste evaluatie-bijeenkomst met de artiesten wordt het Pronkzitting-seizoen afgesloten. Eigenlijk altijd vol trots!

Strepen door de jaren heen
Binnen de stichting noemt men de voorzitter van een commissie de ‘streep’, omdat onder de naam van degene die de commissie trekt een streepje onder zijn of haar naam heeft. Maar de commissie doet het vooral met alle commissieleden samen, en met de helpende handen van Raad van 11, vrijwilligers en natuurlijk de artiesten. De streep legt doorgaans wel hun hele ziel en zaligheid in de organisatie. In de historie van de Pronkzitting hebben we de volgende strepen gekend (tot zover we hebben kunnen achterhalen):